TARATIBU ZA KUMUASILI MTOTO NCHINI TANZANIA

SEHEMU ya kwanza ya makala hiii tuliangalia maana ya kumuasili mtoto, pamoja na kujua watu ambao kisheria wamepewa uwezo wa kumuasili mtoto hapa nchini.

Leo tunaendelea kuangalia baadhi ya vitu muhimu ambavyo mtu aliyemuasili mtoto hapa nchini anapaswa kuvifanya au kutovifanya.

Baadhi ya vitu hivyo ni kama kifungu cha 62(1) ambacho kimeweka utaratibu kwa raia wa kigeni kumuasili mtoto hapa nchini.

Hii ni kwa sababu hatua ya raia kigeni kuwaasili watoto nje ya nchi zao imekuwa ikileta mizozo na migogoro ambayo wakati mwingine inahusisha wanadiplomasia wa nchi mbili na kuweka hali isiyokua ya kuridhisha katika mahusiano ya kidiplomasia baina ya pande mbili.

Katika kifungu hiki, maombi ya raia wa Tanzania anayeishi nje ya nchi, au maombi ya pamoja baina ya raia wa kigeni na Mtanzania, wakiwa na nia ya kumuasili mtoto raia wa Tanzania, yamewekewa utaratibu maalumu.

Kwa mujibu wa kifungu hiki, yanatakiwa kupitia Mahakama Kuu inayotakiwa kujiridhisha kwanza kama kuna taarifa za kuridhisha na za kutosha zinazoweza kufanya maombi hayo yafanyiwe kazi.

Jukumu hili la mahakama litatumika katika maombi ya muda au ya kudumu na kwamba mahakama inatakiwa kuwailiana na mamlaka husika kuona kama waombaji wameleta taarifa za kutosha kuweza kusikilizwa kwa maombi yao ya kumuasili mtoto hapa nchini.

Baadaye waombaji hufanikiwa kumuasili mtoto hapa Tanzania, sheria inatamka bayana kwamba, mtoto huyo atakuwa sawasawa na mtoto wao wa kumzaa na kwamba haki zote ambazo mtoto wa kumzaa angezipata pia zinakuwa haki za mtoto huyu aliyeasiliwa.

Kwa mujibu wa kifungu cha 64(1), mtoto aliyeasiliwa anakuwa na haki zote na wajibu wote kama vile ni mtoto aliyezaliwa na mtu huyo aliyemuasili iwe haki na wajibu wa kimila, kisheria na kadhalika.

Hali hii inaendana na haki na wajibu wa wazazi wake halisi kukoma mara baada ya maombi ya kumuasili mtoto yanapokubaliwa. Hii ina maana kwamba mzazi halisi hatakuwa na haki wala wajibu tena kwa mtoto huyo.

Haki hizi zinaendelea hata pale wazazi waliomuasili mtoto watakapofariki dunia, mtoto huyo atarithi kwa wazazi hao, na si kwa wazazi wake halisi.

Hii ni pamoja na pale mzazi huyo atakapofariki bila kuacha wosia wowote ule. Sheria hii pia imempa haki na wajibu wa kimila, ambao mtoto huyu atatakiwa kufuata na kuzingatia mila na tamaduni za mzazi wake aliyemuasili, kama kwamba ni mtoto wa damu wa mzazi huyo.

Baada ya maombi ya kumuasili mtoto kukamilika, majina ya wazazi na watoto wote walioasiliwa, yatatakiwa kusajiliwa na Msajili Mkuu atakayeweka taarifa zote muhimu za watoto pamoja na wazazi waliowaasili.

Hii ni pamoja na taarifa kutoka Mahakama Kuu zitakazohusiana na kuasiliwa kwa mtoto yeyote hapa nchini.

Sheria hii pia imekataza kwa mwombaji yeyote yule kutoa takrima au zawadi yeyote, bila idhini ya mahakama, kwa wazazi wa damu wa mtoto anayetaka au aliyemuasili.

Na kama atafanya hivi, atakuwa ametenda kosa la jinai na endapo atatiwa hatiani atahukumiwa kulipa faini isiyozidi sh za Kitanzania milioni tano au kifungo cha miaka miwili jela au vyote kwa pamoja.

Ikitokea mzazi aliyemuasili mtoto hapa nchini anataka kwenda nae nje ya nchi, mzazi huyo atatakiwa kutoa taarifa kwa maandishi kwenda kwa Kamishna wa Ustawi wa Jamii ndani ya siku thelathini kabla ya tarehe ya kuondoka nchini.

Kushindwa kufuata masharti ya kifungu hiki ni kutenda kosa la jinai ambalo chini ya kifungu cha 73(3)cha Sheria hii ya Mtoto ya mwaka 2009, adhabu yake itakuwa ni kulipa fedha kiasi kisichopungua sh za Kitanzania milioni tano na kisichozidi sh milioni 50 au kifungo cha jela kisichopungua miezi sita au vyote, kifungo na faini.

Sheria hii pia imekataza kwa mtu yeyote yule, kutangaza kwamba wazazi fulani wameruhusu mtoto wao kuasiliwa au kutangaza taarifa za watu wanaotaka kuasili mtoto nchini, na kama mtu yeyote atasababisha taarifa hizi kuchapishwa na akijua kwamba ni kosa kufanya hivi, atakuwa ametenda kosa la jinai na adhabu yake ni kulipa faini isiyopungua sh milioni moja na isiyozidi shilingi milioni kumi au kifungo kisichopungua miezi sita au kuzidi miaka miwili jela au vyote kwa pamoja.

Chanzo; Gazeti la Tanzania Daima.